Urartu döneminde II. Rusa tarafından inşa edilen ve yaklaşık 2.8 bin yıl önce kurulan Van’daki Turna Gölü, günümüzde küresel ısınma ve kuraklığın etkisiyle hızla çekiliyor. 2.550 metre rakıma sahip bu mühendislik harikası, su seviyesinin belirgin düşüşüyle tarımsal sulama ihtiyacını karşılayan bölge halkını ve bilim insanlarını endişelendiriyor.
Van Gürpınar sınırlarında bulunan Keşiş (Turna) Gölü, doğal güzelliği ve tarihi değeriyle öne çıkıyor; ancak son yıllarda artan kuraklık ve iklim değişikliği nedeniyle ciddi su kaybı yaşıyor. Bu göletin, tarım ve içme suyu sağlayan bir yapı olarak, suyu depoladıktan sonra ihtiyaca göre dağıtıldığı eski bir sistem olduğu biliniyor.
Birinci elden gözlemlere göre artık Keşiş Gölü’nün alanı önemli ölçüde azaldı. Aşırı sıcaklar ve yağışların azalması, gölün geniş bir bölümünün kurumasına yol açtı. Van YYÜ Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Faruk Alaeddinoğlu, bölgenin çok sayıda küçük göl içeren bir havza olduğunu, Keşiş Gölü’nün de bu havzada yer aldığını belirtiyor. Gölün su toplama havzası yaklaşık 100 kilometrekare civarında ve yıl içinde yüzey alanı değişkenlik gösteriyor; yağışlı dönemlerde 7 kilometrekareye kadar, kurak dönemlerde ise 4 kilometrekareye kadar küçülüyor. Bu değişkenlik, iklim değişikliğinin etkisiyle buharlaşma ve sıcaklığın artmasıyla daha da belirginleşti.
Gözlemler, gölün yükseltisinin Erek Dağı’nın doğu tarafına yakın olduğunu ve yaklaşık 2.550 metre yüksekliğe kadar çıktığını gösteriyor. Beslenmesi esasen doğrudan akarsularla sınırlı olduğundan, gölü besleyen su kaynakları çoğunlukla geçici akarsular ve düşen yağışlara dayanıyor. Mevcut iklim şartları sürdürülürse, gölün yağışlı sezonlarda bile önemli ölçüde alan kaybetmeye devam etmesi muhtemel. Kış yağışlarının azalması ve buharlaşmanın artmasıyla, gölün kış sonrası kuruma riski artıyor.
Sonuç olarak Keşiş Gölü, insan eliyle biçimlendirilmiş bir su birikinti olarak ortaya çıktı ve zaman içinde Kral Rusa’nın bent ve setleriyle suyu biriktirip bölgenin ihtiyaçlarına yönlendirdi. Bu mühendislik harikası, günümüzde yeniden değerlendirilmeyi ve havza kapsamındaki su yönetimini gerektiği gibi ele almayı bekliyor. Bu süreç içinde gölün geleceği, yağışlı ve kurak mevsimlerin dengesine bağlı olarak şekillenecek.
Yorumlar kapalı.